رفیق نازنینی که خود و خوانده هایش، تاریخ زنده ما بود - اکسپرس بلاگ

حسن برازجانی بود یکی از چهره های تاثیرگذار در ادبیات بوشهر زنده یاد که در کسوت معلمی با اشرافی که بر حوزه ادبیات و تاریخ جنوب داشت توانست چهره های شاخصی را در عرصه نویسندگی و شاعری به جامعه معرفی کند. از شاگردان وی می توان به محمدرضا صفدری، احمد آرام، حسن زنگنه، احمد فریدمند، منیرو روانی پور، مریم صابر (همسرش) و... اشاره نمود که هر کدام امروز در ادبیات معاصر از صندلی ویژه ای برخوردارند.

زنده یاد برازجانی متولد سال 1319 و مدرس ادبیات و ویراستار بود. وی دانش آموخته رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه شیراز و از شاگردان لطفعلی صورتگر، حکمت شیرازی و... بود. زنده یاد برازجانی در دوره تدریسش با ترغیب شاگردان مستعد و خوش ذوق به نویسندگی گامی پایدار در پرورش نویسندگان شاخص جنوبی برداشت. به گفته بسیاری از دوستان و نزدیکان برازجانی، او با کتاب مانوس بود و بسیار مطالعه می کرد و افراد زیادی را با کتاب همراه کرد.

سیامک برازجانی، شاعر و برادرزاده زنده یاد حسن برازجانی در این باره گفته است: زنده یاد برازجانی در بحبوحه فشارهای ساواک و سختی های امنیتی آن روزگار با هدیه دادن کتاب های روز ادبیات مانند کتاب هایی از ماکسیم گورکی، ژان پل سارتر، چخوف و …به دانش آموزان در تربیت کردن ذهن آن نسل یاری می کرد.

احمد آرام، نویسنده و داستان نویس نام آشنای جنوب کشور که مکتب درس زنده یاد حسن برازجانی را درک نموده است، در این باره به خبرنگار ایبنا گفت: بدون شک زنده یاد حسن برازجانی، یکی از تاثیرگذارترین دبیران ادبیات بوشهر بود. اشراف او به ادبیات کهن و معاصر باعث شده بود تا در دانش آموزی مانند من انگیزه ایجاد گردد تا با ادبیات راستین ارتباط خوبی برقرار کنم. حضور حسن برازجانی در دهه چهل که دهه مطرح ادبیات ایران بود، باعث شده بود تا همه دوستداران ادبیات این دهه را درک نمایند. اگر بگویم ما وارد یک تحول بنیادینی شدیم تا از این طریق به درستی تربیت شویم، بیراه نگفته ام.

نویسنده رمان مرده ای که حالش خوب است ادامه داد: من از کلاس هفتم دبیرستان تا انتها آن افتخار این را داشتم که همواره در محضر زنده یاد حسن برازجانی به درک والایی از داستان برسم. در آن دهه ای که مترجمان بزرگی مانند نجف دریابندری، محمدعلی صفریان و صفدر نقی زاده در خوزستان به ترجمه ادبیات غرب پرداختند ما به وسیله حسن برازجانی متوجه می شدیم که آثاری از همینگوی، فاکنر، جان اشتین بک و ارسکین کارول وارد بازار کتاب شده است. ایشان از خود بزرگواری نشان می داد و کتاب های ترجمه شده را به دست ما می رساند.

وی توضیح داد: آن موقع ما در بوشهر کتابفروشی تخصصی در زمینه ادبیات نداشتیم و این کمبود باعث شده بود تا برای خرید کتاب به شیراز برویم؛ اما ایشان گزینه ای از این آثار را با توجه به دانش و سن و سال ما، در اختیارمان می گذاشت و درباره رمان ها تفسیر های خوبی ارائه می داد. ما در این راستا خوب تربیت شدیم و توانستیم آثار ارزشمندی را مطالعه کنیم.

آرام در مورد کلاس های درس زنده یاد برازجانی یادآور شد: ایشان در ساعت های ادبیات در دبیرستان سعادت بوشهر، کلاس های خود را در راستای ادبیات مدرن ایران و دنیا پیش می برد. من در کلاس های استاد برازجانی هفته ای یک داستان می خواندم و ایشان به دقت داستان های من را آنالیز و نکات مهم را گوشزد می کردند. آموزه های ایشان باعث می شد تا ما به درستی با مقوله نقد در داستان آشنا بشویم. آن سال ها ادبیات، به خصوص شعر در بوشهر به صندلی مهمی در ادبیات ایران رسید.

نویسنده حلزون های پسر در انتها گفت: همان سال بود که احمد شاملو در مجله خوشه بوشهر را ستاد کار و تلاش معرفی کرد. شب های شعر همواره با ازدحام فوق العاده روبه و بود که در این راستا استاد برازجانی، منوچهر آتشی، علی باباچاهی و محمدرضا نعمتی زاده جزو دبیرانی بودند که این مجالس را همراهی می کردند. یکی از کارهای باارزش استاد برازجانی در کلاس ادبیات خوانش آثار صادق چوبک بود. من از راه همین چوبک خوانی ها با ادبیات بوم آشنا شدم. ایشان آثار چوبک را به خوبی نقد و آنالیز می کرد و ما را با واقعیت ادبیات بوم آشنا می کرد. یادش گرامی.

شاپور جورکش، شاعر، مترجم، منتقد و پژوهشگر ادبی و نمایشنامه نویس هم در گفت وگو با خبرنگار ایبنا از رفاقت با حسن برازجانی یاد کرد و ضمن تسلیت به جامعه ادبی و هنری گفت: حسن برازجانی رفیق نازنینی که خود و خوانده هایش، تاریخ زنده ما بود. سبز و پیروز باشید.

فراز غلام زاده، نویسنده کتاب معماری بوشهر (در دوره زندیه و قاجار) هم در مورد زنده یاد حسن برازجانی به خبرنگار ایبنا گفت: سال 82 بود که به وسیله سیامک برازجانی، برادرزاده مرحوم حسن برازجانی با ایشان آشنا شدم. وقتی اطلاعات جامع و علاقه مندی ام را به تاریخ و معماری بوشهر دیدند، پذیرفتند که کار ویرایش کتابم را در حوزه تشریح معماری بناهای تاریخی و شاخص استان بوشهر پذیرا شوند. البته ایشان همکلاسی دایی من در دانشگاه شیراز هم بودند؛ اما من از آشنایی آن ها برای پذیرا شدنم استفاده نکردم.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه استاد در پذیرش ویرایش آثار بسیار سختگیر بود، اضافه نمود: تا جایی که درخواست بسیاری از اساتید دانشگاه شیراز را برای ویرایش کتاب های شان با دلایل خاص و فنی رد نموده بود اما به دلیل علاقه فراوانی که به تاریخ و جغرافیای جنوب به ویژه بوشهر داشت، ویرایش کتاب معماری بوشهر را پذیرفت و با وجود چشم دردی که داشتند حدود یک و سال نیم وقت گذاشتند و ویرایش اثر را تمام کردند و نکته جالب این بود که در حین ویرایش به بعضی از رویدادها و اتفاقات تاریخی اشاره نموده بودند که در بعضی از بناها و عمارت های شاخص ذکرشده در کتاب روی داده بود، این موضوع به جذابیت کتاب افزود.

وی ادامه داد: فروردین ماه سال 92 که کتاب منتشر شد یک نسخه از آن را به یادگار به ایشان هدیه کردم. البته کتاب معماری بوشهر ویراستار دیگری به نام دکتر مجتبی تبریزنیا هم دارد که او نیز در این زمینه بی نقص ظاهر شده است.

غلام زاده در مورد ویژگی های زنده یاد حسن برازجانی یادآور شد: آقای برازجانی فردی بسیار آرام، خوش خط، بااخلاق و بسیار اهل مطالعه بود، به گونه ای که روزانه بین 5 تا 7 ساعت مطالعه می کردند. ایشان به خوبی نویسندگان جنوبی به ویژه صادق چوبک را می شناختند و اشراف خوبی بر ادبیات غرب داشتند و در این خصوص بارها و بارها با من صحبت می کردند.

نویسنده کتاب پاکت های پستی سانسورشده در بوشهر (در دوران جنگ دنیای اول و دوم) در انتها گفت: زنده یاد برازجانی بسیار خانواده دوست بود تا جایی که در سال های آخر که همسرش درگیر آزایمر شده بود، به شدت به امورات همسرش رسیدگی و از وی مراقبت می کرد و تا لحظه مرگ همسرش لحظه ای او را تنها نگذاشت و هر بار که ما خواستار ملاقات وی در بیرون از خانه می شدیم او دغدغه همسرش را داشت و رضایت نمی داد که او را تنها بگذارد و به ملاقات ما بیاید. زنده یاد برازجانی انسانی نمونه و باسواد بود. روحشان شاد.

احمد فریدمند شاعر مطرح جنوب کشور که از شاگردان زنده یاد حسن برازجانی بود. او هم در این باره به خبرنگار ایبنا گفت: نیمه خدایی از کوچه جنب سینما ساحل بوشهر با نخوت باد صبا، رو به شرق؛ اما در واقع غربِ مدرسه سعادت به حرکت در آمده است؛ همو که ما دانش آموزان، او را پسر خدا! لقب داده ایم. نام دیگر این نیمه خدا، حسن برازجانی است! اول بار ازش شنیدم که گفت: کتاب فارسی تان را ببندید و به آقای صابری گوش و هوش بسپارید . دقت کنید ببینید او را کجا ملاقات نموده اید.

سراینده کتاب رکاب زدن با دوچرخه در پاییز ادامه داد: آغاز کرد به خواندن از روی کتابی که ما نمی دیدیم از کجا و از کی است. خواند و خواند و خواند تا رسید به انتها ماجرا. کتاب را بست. لحظه ای مکث کرد و از امین فقیری معلم دهکده پرملال ها گفت که نویسنده ادبیات اقلیمی یا روستاییِ معاصر شیراز است. من ذهنم رفته بود تهِ چاهی که چندتا کفتر سفید ازش پر می کشدند به آسمانِ وقتی که اصلا به یاد نمی آوردم. زنگ انتها کلاس چرتم را پاره کرد.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا