زخمی شدن طاق بستان با احداث تله کابین - اکسپرس بلاگ

کم نیستند محوطه های تاریخی که در طول چند سال گذشته به دست متولیان شهری شان به دام تله کابینی افتاده اند که انگار اگر نباشد، نه گردشگری می ماند، نه محل درآمدزایی و نه جذب سرمایه ای که آینده را با آن ببینند. از کوه صفه در اصفهان گرفته تا شیوشگان کرمان و این روزها هم طاق بستان کرمانشاه که تنها موردی که از آن چشم پوشی نمی نمایند، همین تله کابین است و گویا حتی حاضرند به قیمت از دست دادن امتیاز ثبت جهانی این محوطه، آن را با زخم های تله کابین آشنا نمایند! هرچند طرح اولیه نصب تله کابین بر فراز طاق بستان در طول سالهای گذشته به تصویب رسیده و حتی امضای بعضی از اعضای شورای فنی سازمان وقت میراث فرهنگی نیز روی صورت جلسه آن حک شده، اما با باز شدن تدریجی داستان آنچه قرار است به مرور این وسیله درآمدزای سرگرم نماینده برای طاق بستان به ارمغان ببرد، در نخستین قدم به اما و اگرهای ثبت جهانی طعنه می زند و به مرور، این محوطه تاریخی را با آسیب های زیادی روبه رو می نماید.حالا از یک سو متولیان شهری استان در حال پینه دوزی تکه های ناهمخوان در این محوطه تاریخی اند تا تکه آخر طاق بستان را زشت تر بر تن آن بدوزند و از سوی دیگر گویا مسئولان شهری کرمانشاه قصد دارند طاق بستان را با وصله پینه های جدیدش به یونسکو بفرستند!

امید قادری، مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه هرچند از 20 سال گذشته تا امروز در این پست نبوده که بتواند نظر موافق یا مخالف خود را به صورت دقیق و با استنادات کاملی مطرح کند، چه زمانیکه محمد حسن محب علی، کارشناس پیشکسوت میراث فرهنگی و معاون سابق میراث فرهنگی سازمان وقت و عضو شورای فنی میراث فرهنگی صورت جلسه جانمایی سابق تله کابین را در نخستین طرح ها امضا کرد و چه امضایی که نام محمدحسن طالبیان، معاون کنونی وزارتخانه میراث فرهنگی را با خود همراه دارد؛ اما صحبت های امروز او در قامت مدیر کلی میراث فرهنگی استان کرمانشاه که زیرمجموعه یک وزارتخانه است، نشان می دهد او بیشتر در میانه راهی مانده که از یک سو امضای مدیران قبلیش جایی برای مخالفتش نمی گذارد و از سوی دیگر دلش به این اجرایی شدن این پروژه رضا نمی دهد.

شرایط گنجنامه همدان و طاق بستان یکی است!

مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه پیرامون زخمی شدن طاق بستان با احداث تله کابین می گوید: با وجود جاذبه های تاریخی زیادی که در این استان وجود دارند، اما این منطقه زیرساخت های لازم گردشگری را ندارد و گردشگرانی که به استان می آیند، عموما از نبود بسیاری از امکانات تفریحی شاکی بوده و به همین دلیل بحث هایی مانند شهربازی، تله کابین، تفریحات آبی و جذاب برای بچه ها و جوانان مطرح می شدند که همواره جای خالیشان در استان احساس می شد. او با اشاره به تامین بعضی زیرساخت ها در استان هایی مانند همدان از جمله احداث تله کابین گنجنامه از حدود 20 سال گذشته بیان می نماید: همواره این بحث مطرح می شد که گردشگری در همدان رونق بیشتری از کرمانشاه دارد، چون چنین زیرساخت هایی در اطراف مکانهای تاریخی دارند، همدان نیز از شرایط طبیعی و اکوتوریسم و تاریخی کرمانشاه برخودار است و از همه جنبه ها با طاق بستان قابل مقایسه است، بنابراین این کار می تواند رونق اقتصادی به وجود آورد. قادری اضافه می نماید: در این شرایط همه مطالبات نشان می داد که با وجود پتانسیل های فراوان کرمانشاه، زیرساختی وجود ندارد، به همین دلیل، در همان حدود 20 سال قبل تصمیم گرفته شد تا این طرح که مهمترین آن تله کابین بود، اجرا شود و مسئولان آن موقع میراث فرهنگی با ان موافقت نموده بودند.

او پیرامون زخمی شدن طاق بستان با احداث تله کابین بیان می نماید: بحث را از حدود 20 سال قبل مطرح می نمایند، اما سال 92 تصمیم به آغاز کار می نمایند، بار دیگر از میراث فرهنگی استعلام می گیرند و آنها مجوز بلامانع می دهند. قدری کارها آغاز می شود و بار دیگر وقفه ای کوتاه رخ می دهد تا سال 95 که فکر می نمایند ممکن است عملیات نقشه اجرایی از نظر فنی تغییر کند، بنابراین بار دیگر از میراث فرهنگی مجوز دریافتد و مسئولان وقت نیز آن را بدون مانع اعلام کردند.

قادری با بیان اینکه سال گذشته این مجوز بار دیگر به میراث فرهنگی فرستاده شد و دغدغه این بود که ممکن است به محوطه آسیب بزند، ادامه می دهد: سرمایه گذار پیرو مجوزهایی که قبلا داده شده بود، کار را آغاز نموده و پیشرفت زیادی داشت، از سوی دیگر نگرانی هایی وجود داشت که در محل ستون ها لایه هایی از آثار تاریخی با ارزش های فرهنگی باشد، بنابراین مجددا جلسه ای تشکیل شد و ما مجوز احداث را دادیم. او با اشاره به پیشرفت 60 درصدی پروژه اظهار می نماید: براساس مجوزهای صادرشده در سالهای گذشته، اکنون خرید تجهیزات اجرا شده و یکسری کارهای اجرایی آغاز شده اند، حتی نهایتا مقرر شد پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور این بخش را کاوش کند و در ادامه جای پایه ها در بخش های بالایی به خصوص در دشت کاهو تعیین شود، شهرداری نیز تعهد داد که اگر اینجا لایه فرهنگی باشد، راستا پایه های بالایی را به سمت شمال تر منطقه تغییر دهد تا از دشت دور شود.

قادری پیرامون زخمی شدن طاق بستان با احداث تله کابین تاکید می نماید: ما منتظریم کارشناس پژوهشگاه جواب دهد تا بعد از اعلام نتیجه، تعهدها را عملیاتی کنیم.

او همچنین به آنالیز تغییر کاربری زمین ها در جلسه سوم خرداد اشاره می نماید که پیشتر راه و شهرسازی مجوز کاربری آنجا را فضای سبز داده بود و حالا به مجوز گردشگری تبدیل می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه ادامه می دهد: اصلا مجوز جدید برای احداث تله کابین از سوی میراث فرهنگی انجام نشده است، چیری که درباره تله کابین است به مجوزهای قبلی برمی شود، صورت جلسه تدوین شده و بند اول موافقت اصولی در حوزه گردشگری و نه میراث فرهنگی داده می شود. ما نیز در نامه ای اعلام نموده ایم که این موضوعیت ندارد، چون اصولا برای دستگاه ها موافقت اصولی صادر نمی کنیم، اصلا نمی توانیم از نظر سرمایه گذاری به کسی موافقت اصولی بدهیم. بنابراین در بند اول صورت جلسه آن روز بحث کان لم یکن اعلام شد، همچنین در بند دوم اعلام کردیم که بحث ثبت جهانی طاق بستان چه موانعی دارد، تله کابین، روستا، حریم، قبرستان، طبیعت و غرفه ها را مطرح کردیم.

اگر من می خواستم مجوز بدهم، آن را برای طاق بستان نمی دادم

قادری درباره بند سوم مصوبه سوم خرداد که حاضران در جلسه آنالیز احداث تله کابین ان را تایید نموده اند تا در صورتیکه احداث تله کابین در آینده مانعی در ثبت جهانی طاق بستان ایجاد کند، شهرداری نسبت به جمع آوری تله کابین اقدام کند می گوید: این را گفته ایم و مصر هستیم تا اگر اتفاقی بیفتد و یونسکو با جهانی شدن محوطه مخالفت کند، دستگاه اقدام نماینده یعنی شهرداری باید آن را حذف کند.

او ادامه می دهد: اظهارنظرهای ما باید بر اساس جایگاهمان باید مطابق قانون باشد، ما مطابق این ضوابط جدید، ممنوعیتی برای زدن تله کابین در حریم طاق بستان نداریم، نقشه تعیین است، محدوده را خط کشیده و تعیین نموده ایم، ممنوعیت قطعی نداریم، ممکن است در تفسیر و در استناد به چیزی بخواهیم ممنوعیت بگذاریم، اما باید بگویم که اگر من می خواستم به عنوان متولی گردشگری، اجازه ساخت به تله کابین بدهم، به هیچ وجه مجوز را در طاق بستان نمی دادم. این توجیهی ندارد.او با بیان اینکه این منطقه از شهر که طاق بستان قرار گرفته، از نظر ترافیکی و اینکه قصد توسعه این منطقه از شهر را دارند، محدودیت هایی دارد، می گوید: ما به دوستان هم گفته بودیم که استقبال می کنیم تا طرح های گردشگری ایجاد شود، مثلا در جای دیگری تله کابین را احداث نمایند تا به مانعی برخورد ننمایند، اما بحث این است که ما برای گردشگری وارد و پیگیر این پروژه نشدیم که به انتها برسد.

قادری تاکید می نماید: میراث فرهنگی حتی موافقت اصولی هم نمی دهد، چون توجیه را مناسب نمی دانستیم. از نظر فنی و سرمایه گذاری و مسائل اطراف طاق بستان نخست باید بتوانیم مشاغل اطراف را سامان دهیم و تاسیسات دیگر گردشگری تامین شوند، در واقع ما می دانیم که این محدودیت وجود دارد، پس چرا سراغ چنین چیزی برویم؟

نوشدارو برای طاق بستان، بعد از مرگ سهراب!

مدیکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه با اشاره به نامه تعدادی از فعالان استانی برای جلوگیری از احداث تله کابین در طاق بستان بیان می نماید: شاید این کار مانع ثبت جهانی شود، شاید هم خیر، بنابراین برای این که بخواهیم درباره آن یک خروجی بگیریم، باید آن را در جایی علمی و از همه ابعاد از نقطه نظر علمی آنالیز کنیم.

این اقدام را با توجه به قدم های سریعی که سرمایه گذار با پشتگرمی استانداری و شهرداری برمی دارد، می توان نوشدارو بعد از مرگ سهراب تلقی کرد. قادری می گوید: برای انجام این کار در نامه ای به دانشگاه رازی به عنوان دانشگاه مادر استان درخواست نموده ایم تا فعالان عرصه های گردشگری، اقتصادی، شهرسازی و باستان شناسی و تاریخ از همه زوایا به این قضیه نگاه نمایند، کار سبک سنگین شود و نظر خود را اعلام نمایند و اگر این موضوع مخالف داشت، شهرداری باید احترام بگذارد، اگر مشورتی دارند که عوارض کمتر شود و راستای تغییر کند، شهرداری به آن توجه کند، ما نیز استقبال می کنیم.

او تاکید می نماید:میراث فرهنگی دست روی دست نگذاشته است، ما نیز در چهارچوب قوانین خود می توانیم در دستگاه اجرایی کار را پیش ببریم، ضروری است مطمئن شویم که خروجی کار آسیبی به محوطه نمی زند.قادری با این وجود با بیان اینکه از نظر اجرایی تابع ضوابط هر کدام از آثار تاریخی هستند، بیان می نماید: حفاظت هر کدام از آثار تاریخی قوانین و چرخه خود را دارد و نمی توان سلیقه ای یک ضابطه گذاشت. از سوی دیگر، مباحث حقوقی نیز در این مساله مطرح است. گاهی دستگاه نظارتی با مشکل برخورد نموده که فلان دستگاه اجازه یک کار را داده، چرا کارشناس میراث فرهنگی با آن اقدام مخالف است، در حالیکه میراث فرهنگی تابع فرامین اجرایی است و به جز آن نمی تواند نظریه علمی و تخصصی بدهد. او با تاکید بر اینکه نظر کارشناسی شان مطابق قانون است و ضوابط عرصه و حریم برای طاق بستان و دیگر آثار تاریخی تعیین است، بیان می نماید: نمی توان خارج از آن ضوابط چیزی را مصوب کرد، چون نهادهای نظارتی نیز این مساله را از ما نمی پذیرند. هر اتفاقی در میراث فرهنگی پشتوانه کارشناسی دارد، گاهی اوقات این کارشناسی ها یکی دوسال طول می کشد، حتی درباره طاق بستان 10 سال برای آنالیز همه ضوابط زمان گذاشته اند.

مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه می گوید اگر شهرداری کرمانشاه بتواند دغدغه های اقتصادی را رفع کند، قطعا میراث فرهنگی نیز به ایجاد تله کابین در طاق بستان تمایل ندارد و کوشش می نماید این پروژه در منطقه دیگری اجرایی شود.

مهمتر از تله کابین، ساخت وسازهای اطراف محور طاق بستان است

قادری تله کابین برای طاق بستان را مسئله ای کم اهمیت تر نسبت به ساخت وسازهای اجرا شده در اطراف این محوطه تاریخی می داند و می گوید: این اتفاق مشکل اصلی طاق بستان است که بیشتر از تله کابین به این محوطه آسیب وارد نموده است، این ساخت وسازها در عرصه اجرا شده اند، نقطه به نقطه آن یک سازه بالا رفته است؛ از رستوران های ایجادشده تا شهربازی و پارکینگ و دیگر فضاها.

آنطور که او می گوید، پهنه زرد تعیین شده برای عرصه و حریم طاق بستان تاریخی در معرض تهدید است، پهنه ای که امروز بیشتر آن را رستوران ها، هتل ساخته شده در عرصه اثر، مکان های عمومی مذهبی در حال ساخت و حتی فضاهای تبدیل شده به پارکینگی پر نموده اند که مالکانش برای درآمدزایی درختان سرسبزش را سوزانده اند!

مدیر کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه با اشاره به محوطه ارزشمند و تاریخی طاق بستان که با یک کاوش معمولی منجر به کشف آثاری از شهر ساسانی و دوران مختلف تاریخی می شود، ادامه می دهد: مهمترین دغدغه ما آزادکردن عرصه است، بخصوص عرصه های روبه روی طاق بستان که رستوران ها و هتل هستند. از سوی دیگر تبدیل محوطه به محل سکونت با تراکم جمعیت بالا نیز آسیب هایی را وارد می نماید، که متاسفانه مهمترین مشکل در این راه برای آزادسازی عرصه و حریم، کمبود اعتبار است.

او با اشاره به وجود 4200 اثر تاریخی شناسایی شده در کرمانشاه و ثبت ملی حدود 2300 اثر تا کنون بیان می نماید: اگر کل بودجه استان را صرف هیچ کاری نکنیم،نمی تواند پاسخگو باشد، شاید پول تملک یک رستوران در طول یک سال هم نشود.

کمبود اعتبار، آزادسازی حریم طاق بستان را لاکپشتی کرد

او یکی از جدی ترین چالش ها برای کرمانشاه و طاق بستان را بحث بودجه می داند و می گوید: برای آزادسازی طاق بستان، تا به امروز مکاتبات زیادی از سوی وزارتخانه و خطاب به استانداری و نمایندگان مردم در سال های گذشته انجام داده ایم، هرچند مدیران قبلی در طول سال های گذشته اقداماتی انجام داده اند، مانند تملک چند رستوران، اما باز هم به دلیل کمبود اعتبار لاک پشتی جلو می رویم.

قادری با بیان اینکه اگر اراده ای در مدیریت شهری استان و استانداری باشد، با فرمول هایی می توان این موضوع را حل کرد، ادامه می دهد: مانند دادن زمین معوض براساس قوانینی که وزارت راه و شهرسازی تصویب نموده و بخصوص شهرداری کرمانشاه می تواند در این زمینه نقشی محوری ایفا نماید، هر چند آن دوستان هم قطعا مشکلاتی دارند، اما شهردار انسان دلسوزی است.

او با اشاره به این واقعیت که طاق بستان در تاریخ تکرارنشدنی است و از نظر اهمیت و استراتژیک در آثار ساسانی در جهان تک است، اضافه می نماید: یک نقطه تفاوت بینِ طاق بستان و دیگر آثار ساسانی قرار دریافت آن در دل شهر است، شاید آثار بهتری هم در دوره های مختلف وجود داشته باشند، اما دور از شهرند، بنابراین این اثر همه فاکتورهای موثر را دارد و اگر این عرصه ها آزاد شود و طاق بستان به آن شکل طبیعی خود باشد، اصلی ترین گام برای ثبت جهانی طاق بستان است.

می خواهیم همه کرمانشاه را جهانی کنیم

مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه اما طرح دیگری برای جهانی کردن طاق بستان دارد؛ او می گوید: یک طرح دیگر برای جهانی شدن طاق بستان این است که روی محور مناطق عظیم کار کنیم تا یک تک اثر برای ثبت جهانی شدن. مانند محور ساسانی در فارس یا جنگل های هیرکانی یا ثبت جهانی اورامان. او ادامه می دهد: ما نیز یک محور ساسانی غنی در استان داریم که آثار و بناهای تاریخی مانند طاق بستان، قلعه یزدگرد، طاق گرا، زیج منیژه، قلعه گبری و عمارت خسرو و چهارقاپی را می تواند در بربگیرد که هر کدام ابهت و ارزش خود را دارند.او حتی این راستا را ادامه دار تا کشور عراق می داند و می گوید: در ردیابی های اجرا شده که به پایتخت ساسانیان می رسد، در نزدیکی 100 کیلومتری مرز ایران در عراق، طاق کسری قرار گرفته است.

قادری تاکید می نماید: اگر روزی خواستیم طاق بستان را جهانی کنیم، سیاست ما این است که محوری ثبت کنیم که بتوایم کل استان را ثبت جهانی کنیم، اما باز هم این دلیل نمی شود که ما بی خیال این شویم که عرصه طاق بستان آزاد نشود.

گروه ساختمانی آبان: مجری بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت میباشد.