میهمانی رنگ و نور در مسجد نصیرالملک شیراز - اکسپرس بلاگ

مسجد نصیرالملک در خیابان لطفعلی خان زند شیراز و در نزدیکی امام زاده شاه چراغ قرار گرفته است. این مسجد به لطف داشتن شیشه های رنگی، کاشی کاری های صورتی و مقرنس کاری به مسجد صورتی هم شهرت دارد و عنوان یکی از زیباترین مساجد دنیا را به خود اختصاص داده است. نام مسجد نصیرالمک به دلیل جلوه منحصربه فرد در سال 1334 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. بازدید از این مسجد زیبا و تاریخی را در برنامه های خود قرار دهید. (بلیط شیراز)

تاریخچه مسجد نصیرالملک

قدمت مسجد نصیرالملک به سال 1293 هجری شمسی زمانی که میزرا حسن علی خان بر شیراز حکومت می کرد برمی شود. میرزا حسن علی خان پسر قوام الملک یکی از اشرافیان قاجار بود که به عدالت و انصاف شهرت داشت تا جایی که بعد از مرگش بر طبق وصیتی که کرده بود تمام اموال او وقف امور خیریه شد. مردم شیراز وی را نصیرالملک می خواندند. وی در دوران حکومت خود تصمیم گرفت که مسجدی ساخته و از خود به یادگار بگذارد. چنین شد که بنای مسجد نصیر الملک گذاشته شد. ساخت این مسجد بسیار زیبا و با شکوه 12 سال به طول انجامید.

معماری اصلی مسجد را دو هنرمند ایرانی به نام های حاج محمد حسن معمار و میرزا رضا کاشی گر بر عهده داشتند. بنای اولیه مسجد یک خانه، گرمابه و انبار را شامل می شد اما بعدها متاسفانه بخش ورودی خانه و آب انبار به دلیل ساخت خیابان لطفعلی خان زند از بین رفته و فقط قسمت اصلی یعنی بنای مسجد باقی ماند. جالب است بدانید که پنجره هایی که شهرت دنیای به مسجد داده اند در ابتدای ساخت وجود نداشتند و بعدها در 1348 توسط حاج میرزا آیت به بنا اضافه شدند. مسجد نصیر الملک دو مرتبه، یک بار در 70 سال پیش و یک بار هم بین سال های 1370 تا 1385 مورد بازسازی و بازسازی قرار گرفته است.

معماری مسجد

هشتی، شبستان، حوضی در وسط حیاط و کاشی کاری های خلاقانه نه تنها در مسجد نصیرالملک بلکه ویژگی مشترک تمام مساجد تاریخی ایران است. اما نصیرالملک ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد که آن را از دیگر بناهای ایرانی متمایز کرده است.

بنای کلی مسجد در زمینی با وسعت 2890 متر مربع ساخته شده و معمارهای آن به راستی در زیبایی اش سنگ تمام گذاشته اند. کاشی کاری هایی هنرمندانه ای که با طرح هایی از گل سرخ و زنبق اجرا شده اولین چیزی است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. این کاشی ها که رنگ غالبشان صورتی است به بنا لقب مسجد صورتی داده اند. مقرنس کاری های ظریف در سراسر مسجد دومین شگفتی است که بازدیدکنندگان را به تحسین وا می دارد اما ورای همه این ها این شبستان حیرت انگیز بنا است که هوش از سر هر بیننده ای می برد. شیشه های رنگی شبستان با نور خورشید ترکیب شده و چنان جشن رنگ و نوری بر پا می کنند که با دیدن این همه هنر و خلاقیت انگشت به دهان می مانند.

ویژگی منحصربه فرد بعدی گنبدهایی هستند که در تمامی مساجد دنیا وجود دارند اما نصیرالملک فاقد گنبد است و این نشان می دهد که بنای مسجد صورت عمومی نداشته و تنها مختص استفاده سازنده آن بوده است. البته در حال حاضر مجسد وقف عموم شده و همگان می توانند از آن استفاده کنند.

دیدنی های مسجد نصیرالملک

ورودی، دالان، حیاط و نما، هشتی و شبستان ها بخش های مختلف مسجد نصیرالملک را تشکیل می دهند.

درب چوبی بزرگ ورودی اصلی به مسجد است بر روی درب یک قاب سنگی بزرگ با تزیینات زیبا و یک قوس تیز قرار داده شده و در قسمت بالایی قاب یک شعر از شوریده شیرازی و سال ساخت به همراه نام سازنده حک شده است. طاقی با مقرنس کاری و کاشی کاری های صورتی از دیگر تزیینات ورودی مسجد است که در برابر چشم بینندگان خودنمایی می کند.

بعد از درب ورودی به هشتی می رسیم. هشتی بخش جدایی ناپذیر بناهای قدیمی ایرانی است. در واقع هشتی فضایی نیمه تاریک در مقابل درب ورودی است که مانع از دیدن فضای داخلی ساختمان می شود. هشتی مسجد با کاشی کاری هایی خلاقانه و یک بیت از سعدی شیرازی تزیین شده است.

پس از پشت سر گذاشتن هشتی و عبور از دالان، حیاط و نمای مسجد نمایان می شود. حیاط مسجد فضایی چهارگوش است که در میان آن حوضی زیبا قرار گرفته و نمای مسجد را در خود طنین انداز می کند. سراسر نمای مسجد نصیر الملک با کاشی های هفت رنگ تزیین شده و ذوق و هنر معماری ایرانی را در آن میتو ان دید.

حال نوبت به بازدید از شبستان های مسجد رسیده است. شبستان ها فضای مسقف بوده و از بخش های اصلی هر مسجد به شمار می فرایند. مسجد نصیر الملک دو شبستان شرقی و غربی دارد. شبستان شرقی 8 طاق و 7 ستون ساده دارد و محل موزه اوقاف می باشد. تمام فضای این بخش با آیات قرانی و کاشی کاری آراسته شده اند.

شبستان غربی یکی از زیباترین و باشکوه ترین شبستان های ایران است. برای ساخت طاق و دیواره های شبستان از کاشی کاری های فیروزه ای با نقش گل و بوته و برای نما هم از آجر کاری استفاده شده است. شیشه های معروف رنگین کمانی مسجد را هم در همین شبستان می توان دید.

بهترین زمان بازدید

دیدن کاشی های صورتی رنگ و مقرنس کاری ها در هر زمان امکان پذیر است اما بازدید از معجزه رنگ و نور زمان ویژه خود را دارد. اگر می خواهید این شگفتی بی نظیر را ببینید باید کمی سحرخیز باشید و بین ساعت 7 تا 9 صبح خود را به مسجد برسانید. اگر هم اهل عکاسی هستید در این ساعات می توانید زیبترین تصاویر را با دوربین خود خلق کنید.

ساعات بازدید از مسجد نصیرالملک: نیمه اول سال از ساع 730 تا 18:30 و در نیمه دوم سال از ساعت 7:30 تا 16:30 (این مسجد در ایام عزاداری و روز عید فطر تعطیل است)

آدرس: شیراز، خیابان لطفعلی خان زند، کوچه نصیرالملک