چه کسی 50 اثر تاریخی ایران را تخریب کرد؟ - اکسپرس بلاگ

به گزارش فارس؛ بیش از 50 اثر تاریخی از دوره صفوی را چه کسی خراب نموده باشد خوب است؟! اصلا خوب که نیست و امروزه باور چنین اقدامی هم سخت است، ولی ظل السلطان قاجار چنین کاری کرد و ایرانی ها را از بخشی از یادگاران باشکوه دوران صفویه محروم کرد.

اسمش سلطان مسعود میرزا بود و پسر ناصرالدین قاجار بود و ظل السلطان لقبش بود و 34 سال بر اصفهان حکومت کرد و یکی از کار های خلافی که کرد این بود: بیش از 50 اثر تاریخی را که عمده آن ها از دوره صفوی به جای مانده بودند ازجمله باغ و قصر سعادت آباد و عمارت های هفت دست، آیینه خانه، بهشت برین، بهشت آیین، انگورستان، بادامستان، نارنجستان، کلاه فرنگی، باغ تخت، باغ طاووس، گلدسته، تالار اشرف، خسروخانی، عمارت خورشید، عمارت جهان نما، باغ چرخاب، باغ محمود، باغ صفی میرزا، باغ قوشخانه، باغ نظر و... را به کلی تخریب کرد.

ظل السلطان بعلاوه آینه کاری های روی ستون های عالی قاپو و چهل ستون را از میان برد و دستور داد روی نقاشی های نفیس داخل چهل ستون را با گچ بپوشانند و نقاشان قاجاری بر روی آن ها نقاشی های کم ارزش خود را بنگارند... وی بعضی از عمارت های به جای مانده از دوره صفوی را کاملا نابود کرد و بعضی دیگر را به مرز نابودی کشاند. ظل السلطان از عمارت هشت بهشت به عنوان اصطبل استفاده می کرد.

تصویری از بنای اصلی کاخ آیینه خانه که به وسیله ظل السلطان تخریب شد

حالا ظل السلطان چرا این کار ها را می کرد؟ حدس و گمان این است که 3 علت می توانسته داشته باشد که این ها هستند: اول، کاستن از زیبایی اصفهان برای کاهش رغبت رقبای سیاسی که چشم به فرمانروایی اصفهان دوخته بودند؛ دوم، ایجاد رعب و وحشت میان مردم و به رخ کشاندن اقتدار خود از تخریب کاخ های پرعظمت صفوی؛ سوم، سوء استفاده از مصالح و مواد موجود.

این سوءاستفاده هم یعنی فروختن مصالح و واقعا هم مصالح را می فروخته و در تاریخ نوشته اند: ظل السلطان حتی دستور تخریب کاخ چهل ستون را هم داده بود که یکی از تجار خوشنام اصفهان به نام ملک التجار به موقع اطلاع می یابد و با خرید آن، این ملک تاریخی را از دست نادانی می رهاند وگرنه هم اکنون هر قطعه از این اثر ماندگار زیر خاک ها مدفون شده بود یا در خانه ای به کار رفته بود. می گویند ظل السلطان با فروش زمین و حتی کاشی ها خرج قشون خود را تأمین می نموده است.

عکسی از ظل السلطان، تخریب گر آثار تاریخی دوره صفوی در اصفهان

درباره ظل السلطان و کارهایش هانری رنه دالمانی، جهانگرد فرانسوی که در دوره قاجار از ایران بازدید کرد، نوشته است: ظل السلطان بسیاری از کاخ های عالی و شاهکار های ممتاز اصفهان را که موجب حیرت جهانیان بود، نابود کرد. در واقع آخرین سال های حکومت ظل السلطان در اصفهان به منزله طوفان ویرانگر بود...

ظل السلطان بیشتر این شاهکار های برجسته را که در جهان بی نظیر بود، خراب کرد و مصالح آن ها را فروخت... با شهر اصفهان مانند کشوری فتح شده رفتار کرد. یعنی تمام یادگار های صفویان و بنا های باشکوه و کاخ های این مرکز قدیمی را که معرف شکوه و عظمت گذشته ایران بود به کلی ویران کرد و مصالح آن ها را فروخت و مساجد و دیگر بنا های عمومی را هم که نتوانست ویران کند به سارقان آثار عتیقه تسلیم کرد تا کاشی های نفیس و ظریف و دیگر تزیینات آن ها را کنده، به خارجیان بفروشند.