تشدید 6 بحران در اقتصاد ایران - اکسپرس بلاگ

به گزارش به نقل از اتاق بازرگانی تهران؛ اما این بحران ها چیست و چه راهکار هایی دارد؟ نقدینگی و تورم، بیکاری، فقر ونابرابری، بدهی دولت، مصرف انرژی و امنیت مالی شش بحران اقتصاد در ایران محسوب می شوند که هر روز بر شدت این مسائل دامن زده می گردد.

نقدینگی و تورم

اقتصاد ایران بیش از سه دهه است که از تورم رنج می برد. در سه دهه اخیر اقتصاد ایران جز در دوره ای کوتاه همیشه دورقمی را تجربه نموده است. غیر از این نرخ رشد نقدینگی در به شدت بالاست. نقدینگی در خاتمه سال 1398 حدود 2472 هزار میلیاردتومان بوده است. اگر نرخ رشد سالانه نقدینگی را به طور میانه 25 درصد در نظر بگیریم، نقدینگی در خاتمه سال 99، 3100 هزار میلیاردتومان است و در خاتمه سال 1400 از مرز 3900هزار میلیارد تومان عبور می نماید. از آنجایی که کسری بودجه دولت در امسال حتمی است، به احتمال زیاد دولت مجبور به استقراض از بانک مرکزی می گردد و این در اندازه افزایش نقدینگی و اثر دارد.

بیکاری

نرخ بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی در سال های 84 تا 98 از 15.69 درصد به 19.39 درصد افزیاش پیدا نموده است. کمبود نقدینگی و موانع فراوری، عدم دسترسی به تسهیلات، بین المللی، محدودیت در دسترسی به مواد اولیه و نوسان به کاهش سرمایه گذاری و فراوری منجر شده و شرایط بیکاری وخیم تر نموده است. در یک دهه گذشته نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی همیشه دو رقمی بوده است. علاوه بر این، تناسبی بین مهارت های آموخته شده در دانشگاه ها با احتیاجهای بازار کار در کشور وجود ندارد.

فقر و نابرابری

عایدی سرانه سال 1398، نسبت به عایدی سرانه سال 90، 35.7 درصد کاهش یافته است. به عبارت ساده تر، قدرت خرید هر فرد در سال 98 نسبت به سال 90، یک سوم کاهش یافته است. گزارش مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد اگر رشد 8 درصدی اقتصاد در سال 99 محقق می شد، شش سال زمان برای رسیدن به عایدی سرانه سال 90 احتیاج داشتیم. متاسفانه در زمینه خط فقر اطلاعات مستندی در کشور وجود ندارد اما مرکز پژوهش های مجلس در سال 96 اظهار داشت 16 درصد جمعیت کل کشور زیر خط فقر زندگی می نمایند. با تعریف سناریوهای مختلف این درصد برای سال 97، بین 23 تا 40 درصد جمعیت کشور برآورد شده است. هم چنین آنالیز ضریب جینی نشان می دهد کمترین میزان این ضریب در یک دهه گذشته در سال 92 بوده و تا سال 97، این ضریب افزایش یافته که به معنای بدتر شدن توزیع عایدی است.

بدهی دولت

تا خاتمه سال 98، اندازه بدهی دولت به نظام بانکی و سازمان تامین اجتماعی 752 هزار میلیارد تومان بوده است. بدهی بخش دولتی به بانک ها و بانک مرکزی هم در یک دهه گذشته فرایند صعودی داشته است. نکته نگران نماینده منشا بدهی های دولت است. به طور عمده بدهی های دولت ناشی از کسری بودجه جاری است. عایدیهای دولت در سال 1400 در بودجه با بیش برآورد پیش بینی شده بنابراین کسری بودجه در این سال احتمال دارد و افزایش بدهی های دولت ادامه دارد.

مصرف انرژی

براساس آمار ترازنامه انرژی ایران در سال 96، سرانه مصرف نهایی انرژی در ایران 1.8 برابر میانه دنیای بوده است. مقایسه سرانه مصرف نهایی انرژی ایران به تفکیک حامل های انرژی با مقیاس دنیای نشان می دهد سرانه مصرف نهایی گاز طبیعی 6.6 و سرانه مصرف نهایی نفت و فرآورده های نفتی 1.4 برابر میانه دنیای است. منشا این اندازه مصرف، بهره وری پایین و استفاده از کالاها و خدمات انرژی بر است. سرانه مصرف نهایی انرژی در بخش خانگی، تجاری و عمومی دو برابر میانه دنیای است. هم چنین سرانه مصرف در بخش کشاورزی، خانگی، تجاری و عمومی، حمل ونقل و صنعت به ترتیب 3.3، 2.2، 1.5 و 1.5 برابر میانه دنیای است. هم چنین ایران در بین 10 مشئری است که بیشترین شدت مصرف انرژی را در دنیا دارند.

امنیت مالی

منظره کشور به نسبت تاریک است. شرایط بیکاری، فرایند متغیرهایی مثل تورم و نقدینگی و کاهش قدرت خرید مردم به ناامیدی و نگرانی دامن زده است. بحران های مالی استفاده کارآمد از منابع را به خطر می اندازد و این به معنای تهدید امنیت مالی کشور است. از زمان وقوع بحران های مالی، بازدهی فعالیت های مولد کاهش و در مقابل، بازدهی فعالیت های غیرمولد افزایش پیدا می نماید.

راهکارها

بحران های مالی ایران عمیق شده اما بی راهکار نیست. پژوهشگران پیشنهاد کردند دولت با کاهش مخارج، منبع به کارگیری دوباره بازنشستگان، ایجاد تطابق بین دانش و مهارت دانش آموختگان با دانش و مهارت مورد احتیاج برای تصدی مشاغل، کاهش حجم تصدی گری دولت در اقتصاد، ارتقای فناوری فراوری و کاهش انرژی بری در محصولات فراوریی، ایجاد فضای با ثبات مالی، ایجاد اشتغال مولد و مهارت آموزی برای مقابله با فقر استفاده از ظرفیت های بازار سرمایه به منظور کنترل نقدینگی و رونق فراوری از تعمیق بحران ها جلوگیری کند.

برای مطالعه بیشتر مقاله مصادیق و منظره بحران های اقتصاد ایران را بخوانید. این مقاله در نشریه تدبیر اقتصاد در امسال منتشر شده است.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا