هواپیمای جاسوسی SR-71 بلک برد - اکسپرس بلاگ

خبرنگاران - علی محمدی: این هواپیمای فوق سریع می توانست سریع تر از هر هواپیمای دیگری در زمان خود پرواز کند.

همچنین ارتفاع پروازی SR-71 به قدری بالا بود که آن را از دسترس تقریبا تمامی موشک های ضد هوایی آن موقع خارج می کرد.

حتی تا به امروز نیز بلک برد رکورد بالاترین ارتفاع پروازی و سرعت را در بین هواپیماهایی که از موتور راکتی استفاده نمی نمایند، در اختیار دارد.

این هواپیما عضوی از خانواده هواپیماهای جاسوسی بود که آمریکا آنها را برای پرواز روی خاک دشمن (به ویژه شوروی) طراحی نموده بود.

نقش اساسی هواپیماهای جاسوسی در جنگ سرد

هدف از ساخت این هواپیما، یک هواپیمای جاسوسی بود که شناسایی و سرنگون کردن آن سخت باشد؛ چون در آن موقع هنوز ماهواره های جاسوسی یا هواپیماهای بدون سرنشین شناسایی وجود نداشتند و هواپیماهای جاسوسی نقش مهمی را بازی می کردند.

سازندگان بلک برد بدنه این هواپیما را با رنگ مشکی مخصوصی پوشاندند تا گرمای بدنه دفع گردد و همین رنگ سبب شد تا این هواپیما را بلک برد یا پرنده سیاه بنامند.

در کنار این رنگ مشکی، طراحی خاص و طول زیاد هواپیما نیز سبب شد تا SR-71 بلک برد شبیه هیچ هواپیمای دیگری نباشد.

به قول پیتر مرلین، مورخ صنعت هوانوردی:

حتی امروز نیز اگر به بلک برد نگاه کنید فکر می کنید هواپیمایی متعلق به آینده است و انگار نه انگار که این هواپیما در دهه 1950 طراحی شده باشد.

با زاویا و طراحی خاص بال ها، SR-71 بیش از آنکه مکانیکی به نظر برسد، ارگانیک و زنده دیده می گردد.

تعیینات

هواپیمای SR-71 بلک برد هواپیمایی دو سرنشینه با طول 32.74 متر است.

فاصله نوک بال های این هواپیما 16.94 متر و ارتفاع آن نیز 5.64 متر است.

سطح مقطع بال بلک برد 170 متر مربع است.

وزن خالی این هواپیما 30 هزار و 617 کیلوگرم و حداکثر وزن برخاست آن 78 هزار و 18 کیلوگرم است.

در خدمت سیا

در ماه می سال 1960 یک فروند هواپیمای جاسوسی U-2 آمریکا که در حال عکس برداری در آسمان شوروی بود، توسط این کشور سرنگون شد.

آمریکایی ها در آن موقع ابتدا بیان کردند که این یک هواپیمای تحقیقاتی بود که در خصوص آب و هوا اطلاعات جمع آوری می کرد.

اما وقتی که شوروی تصاویر خلبان اسیر شده و تجهیزات هواپیما را در تلویزیون نشان داد، تعیین شد داستان چیز دیگری است و با جاسوسی نظامی سروکار داریم.

سرنگونی این هواپیما سبب شد تا یکی از عظیم ترین مجادلات دیپلماتیک طی جنگ سرد شکل بگیرد.

از سویی آمریکا نیز پس از این حادثه دریافت که به هواپیمای جاسوسی و شناسایی سریع تری احتیاج دارد که بتواند با ایمنی و سرعت بیشتری حرکت کند و از حملات موشک های زمین به هوا نیز در امان باشد.

به همین دلیل سازمان سیا بیان کرد که به هواپیمایی با ارتفاع پروازی بالاتر از 90 هزار پا احتیاج دارد که سرعت بالایی هم داشته باشد و رادارها توانایی شناسایی آن را نداشته باشند.

طراحی این هواپیما را کلی جانسون یکی از برترین طراحان هواپیمای تاریخ و تیم او در شرکت لاکهید بر عهده گرفتند.

فرایند طراحی این هواپیما بسیار سخت بود.

چون پیش از آن هواپیمایی مشابه بلک برد ساخته نشده بود، تیم سازنده مجبور بودند تا فناوری های این هواپیما را از صفر اختراع نمایند.

جالب اینجاست که جانسون در سال 1990 یعنی دقیقا در سال بازنشسته شدن بلک برد از دنیا می رود.

اولین نمونه بلک برد با نام A-12 شناخته می شد و اولین پرواز خود را در 30 آوریل سال 1962 انجام داد.

در کل تعداد 13 فروند از مدل A-12 ساخته شدند که به عنوان یک هواپیمای فوق سری توسط سازمان سیا استفاده می شد.

پوسته تیتانیومی

به دلیل اینکه بلک برد برای پرواز با سرعتی بالاتر از 3 هزار کیلومتر بر ساعت طراحی شده بود، اصطکاک بدنه آن با مولکول های هوا بسیار زیاد بود و این مساله در هواپیماهای عادی می توانست آنقدر حرارت را بالا ببرد که بدنه ذوب گردد.

برای پیروز شدن بر این مشکل، سازندگان بلک برد بدنه این هواپیما را از تیتانیوم ساختند.

این فلز می تواند در برابر حرارت بسیار بالا مقاومت کند و از سوی دیگر وزن کم تری هم در مقایسه با فولاد دارد.

با این وجود، استفاده از تیتانیوم معایب و مسائلی را نیز به همراه داشت.

اولین مشکل این بود که ابزارهای زیادی نیز باید از تیتانیوم ساخته می شدند چون با ابزارهای فولادی عادی نمی شد روی قطعات تیتانیومی کار کرد.

دوم اینکه تامین تیتانیوم نیز در آن موقع کار بسیار سختی بود.

اتحاد جماهیر شوروی در آن موقع عظیم ترین منابع تیتانیوم را در اختیار داشت و به همین دلیل آمریکایی ها ناچار شدند با تاسیس شرکت های صوری زیادی اقدام به خرید تیتانیوم مورد احتیاج خود از شوروی ها نمایند.

نمونه اولیه بلک برد هنوز رنگ آمیزی نشده بود و به همان رنگ بدنه تیتانیومی به پرواز درآمد.

اولین بلک برد رنگ شده به رنگ مشکی در سال 1964 پرواز کرد.

این رنگ سیاه به دفع حرارت و کاهش دمای بدنه یاری می کرد.

هواپیمایی با نام های مختلف

هواپیمای A-12 با اینکه نقش شناسایی و امداد و نجات داشت ولی فورا نقش خود را به یک هواپیمای رهگیر تغییر داد.

برای این کار کاکپیت دوم و موشک های هوا به هوا روی این مدل نصب شدند.

یک خدمه دیگر نیز به هواپیما اضافه شد تا وظیفه کار با رادار و تسلیحات را بر عهده بگیرد.

این هواپیمای تغییر یافته در تمامی بخش ها به جز دماغه با A-12 یکسان بود و نام آن را YF-12 گذاشتند.

در حالی که A-12 به عنوان یک هواپیمای سری باقی ماند اما لیندون جانسون رئیس جمهور وقت آمریکا در سال 1064 از مدل YF-12 پرده برداشت.

سه فروند YF-12 فراوری و تحویل نیروی هوایی آمریکا شدند.

نسخه سوم بلک برد M-21 نام داشت و در عقب آن یک صندلی (پایلون) برای پرتاب هواپیمای بدون سرنشین تعبیه شده بود.

دو فروند از این مدل نیز فراوری شدند اما این پروژه در سال 1966 کنار گذاشته شد.

دلیل متوقف شدن پروژه M-21 برخورد هواپیمای بدون سرنشین به هواپیمای مادر بود.

این حادثه سبب کشته شدن یکی از دو خدمه بلک برد شد.

نسخه نهایی A-12 نیز با دو خدمه و ظرفیت سوخت بالاتر با نام SR-71 معرفی گردید.

یک هواپیمای جاسوسی استراتژیک بود.

مدل SR-71 اولین پرواز خود را در 22 دسامبر سال 1964 انجام داد.

پس از آن نیروی هوایی آمریکا برای مدت بیش از سی سال این هواپیما را برای مقاصد جاسوسی و شناسایی استفاده کرد.

در کل 32 فروند هواپیمای جاسوسی SR-71 فراوری شدند که تعداد کلی خانواده بلک برد را به 50 دستگاه رساند.

رادارگریزی

در سازه هواپیمای جاسوسی SR-71 برای اولین بار از کامپوزیت های نوین استفاده شده بود.

استفاده از این مواد نوین سبب شده بود تا شناسایی این هواپیما برای رادارهای دشمن بسیار مشکل باشد.

جالب است در زمانی که حتی کلمه رادارگریزی وارد زبان نشده بود، SR-71 یک هواپیمای رادار گریز بود.

ارتفاع پروازی بلک برد نیز به حدی بالاتر بود که موشک های زمین به هوا به آنجا نمی رسیدند.

حتی سرعت بلک برد نیز بیشتر از موشک های آن موقع بود.

به این ترتیب بلک برد بدون مشکل می توانست وارد حریم هوایی کشورها گردد.

بدون اینکه کسی بتواند آن را شناسایی یا سرنگون کند.

در آن موقع گفته می شد تا پدافند دشمن بتواند بلک برد را شناسایی، رهگیری و موشک خود را لینک کند، این هواپیما ماموریت خود را تمام نموده و با تمام سرعت فرار نموده است.

یکی از مسائلی که در خصوص هواپیمای جاسوسی SR-71 وجود داشت این بود که در آن موقع سیستم های ارتباطی مانند امروز پیشرفته نبودند.

به همین دلیل این هواپیما عکس های خود را روی فیلم ضبط می کرد.

پس تا زمانی که بلک برد به پایگاه خود بازنمی گشت نمی شد از اطلاعات جمع آوری شده توسط آن استفاده کرد.

قابلیت اطمینان پایین

شوروی و دیگر دشمنان آمریکا هیچ وقت پیروز به سرنگون کردن بلک برد نشدند.

ولی این هواپیما مسائل زیادی در زمینه قابلیت اطمینان داشت.

12 فروند از 32 فورند SR-71 سقوط کردند.

از سویی پرواز کردن با این هواپیما نیز بسیار مشکل و سخت بود.

به همین دلیل فقط افرادی که از نظر جسمی قوی بودند، برای خلبانی آن انتخاب می شدند.

هواپیمای جاسوسی SR-71 همانند سفینه های فضایی باید از قبل از ماموریت مورد آماده سازی قرار می گرفت.

SR-71 مانند ماموریت های فضایی دارای شمارش معکوس برای انجام عملیات بود.

این مساله باعث می شد تا خدمه نیروی هوایی کارهای زیادی را برای هر بار به پرواز درآمدن بلک برد انجام دهند.

خلبانان بلک برد باید لباس مخصوصی می پوشیدند تا بتوانند در ارتفاع بسیار بالا پرواز نمایند.

در حقیقت ارتفاع پروازی SR-71 تقریبا در مرز فضا قرار داشت و به همین خاطر شرایط سختی برای خلبان ایجاد می شد.

لباس فضانوردی برای خلبانان

خلبانان بلک برد از نظر فنی لباس فضانوردی به تن می کردند و لباس آنها به لباس خلبان شاتل فضایی شباهت داشت تا هواپیمای جنگی.

کاکپیت بلک برد نیز در هنگام پرواز با سرعت بالا بسیار داغ می شد.

این گرما در حدی بود که در ماموریت های طولانی خلبان میتوانست غذای خود را نیز با چسباندن به شیشه کاکپیت، گرم کند.

جالب اینجاست که بلک برد هیچ وقت روی آسمان شوروی پرواز نکرد.

دولت آمریکا پس از حادثه سال 1960 پرواز های جاسوسی بر فراز شوروی را متوقف کرد.

با این وجود بلک برد در جنگ سرد نقشی مهم و فعال داشت.

این هواپیما به خصوص در خاورمیانه، ویتنام و کره شمالی حضور فعالی داشت.

در سال 1976 هواپیمای جاسوسی SR-71 بلک برد توانست رکورد ارتفاع پروازی معادل 85 هزار و 69 پا و رکورد سرعت 3.3 ماخ را بشکند.

با این حال در دهه 1990 با به میدان آمدن ماهواره های جاسوسی و هواپیماهای بدون سرنشین جاسوسی، دیگر احتیاجی عملیاتی به هواپیمایی مثل بلک برد از بین رفت.

مشکل دما

به دلیل سرعت بسیار بالا (بیش از سه برابر سرعت صوت) بدنه بلک برد تا 300 درجه سانتی گراد داغ می گردد.

این دمای زیاد ناشی از برخورد مولکول های هوا به بدنه بلک برد هستند.

این مولکول ها در کنار اصطکاک مقاومت نیز ایجاد می نمایند و به همین دلیل بدنه بلک برد باید طوری ساخته می شد که هم استحکام بالایی داشته باشد و هم مقاومت آن در برابر حرارت بالا باشد.

بلک برد اولین هواپیمای عملیاتی در دنیا است که در آن از فناوری پنهان کاری استفاده شده است.

سطح مقطع راداری (RCS) این هواپیما تنها 10 متر مربع است.

البته با معیارهای امروزی این استاندارد خیلی هم جالب نیست.

چون برای مثال F-22 راپتور دارای سطح مقطع راداری به اندازه یک زنبور است.

راز پنهان کاری بلک برد در استفاده از تیتانیوم و سطح شیاردار رنگ بدنه است.

بدنه و بخش های دیگر بلک برد در هنگام پرواز با سرعت بالاتر از 3 ماخ آنقدر داغ می شوند که طول آنها تغییر می نماید.

این تغییر ابعاد سبب فشرده شدن بعضی قطعات به هم می شد به حدی که می توانست باعث سقوط هواپیما گردد.

برای حل این مشکل در بعضی قسمت ها، لاکهید فواصل زیادی را بین قطعات هواپیما ایجاد کرد.

با این تغییر بدنه و قطعات در سرعت بالا گرم شده و آب بندی شوند.

به همین علت بلک برد زمانی که روی زمین قرار گرفته است دچار نشتی سوخت است.

موتورها

هواپیمای جاسوسی SR-71 بلک برد از دو موتور پرت اند ویتی J58 استفاده می نماید.

این موتورها از سیستم پس سوز دائمی استفاده می کردند و به همین علت مصرف سوخت SR-71 بسیار بالا بود.

این مصرف بالا برد هواپیما را به 5 هزار و 400 کیلومتر کاهش داده بود.

گرچه 5 هزار و 400 کیلومتر برد کمی نیست ولی برای مقایسه باید بدانید که U-2 دارای بردی بیش از 10 هزار کیلومتر است.

همانطور که بدنه بلک برد برای سرعت بالا ساخته شده بود موتورها آن نیز برای همین منظور طراحی شده بودند.

به طوری که سرعت کروز این هواپیما به 3.2 ماه می رسید.

رانش هر یک از موتورهای بلک برد به 110 کیلو نیوتن می رسید.

در سرعت بالاتر از سرعت صوت، هوای ورودی به موتور نیز سرعتی بالاتر از سرعت صوت پیدا می نماید.

این مساله می تواند منجر به فراوری موج شوک درون موتور و آسیب به قطعات داخلی آن گردد.

برای این منظور ورودی موتورهای بلک برد با یک قطعه مخصوصی بسته شد.

تا به این ترتیب سرعت هوای ورودی به موتور کاهش پیدا کند.

ایده مشابهی بعدها توسط روس ها در هواپیمای سوخوی Su-22 فیتر پیاده شد.

روس ها نیز با این روش سرعت هوای ورودی به موتور را کاهش دادند.

تحقیقی در سال های آخر قرن بیستم انجام شد که نشان می داد مواد و طرح بکار رفته در SR-71 بلک برد توانایی تحمل سرعت 6 ماخ را نیز دارند.

منبع: edition , aircraftcompare , migflug

abanhome.com: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت