شناسایی تاکتیک شهرداران پیروز دنیا در برابر کرونا

به گزارش اکسپرس بلاگ، خبرنگاران : شهرداران 11 شهر عظیم دنیا با به کارگرفتن تاکتیک های ویژه خدمات شهری در شش محور را متناسب با شرایط شیوع کرونا به شکل مطلوب به شهروندان خود ارائه می دهند.

به گزارش خبرنگاران، ویروس کرونا در حالی تمام نقاط کره زمین را در نوردیده و جهان را با پاندمی روبه رو نموده که شهرها و کشورهای جهان در مواجهه با این ویروس عمدتا به دو دسته تقسیم شده اند؛ دسته اول شامل شهرهایی است که فعالیت خدمات شهری در آنها فلج شده و با نقصان سرویس دهی در حوزه های گوناگون به شهروندان روبه رو هستند و دسته دوم نیز شهرهایی را شامل می گردد که موضوع همه گیری جهانی کرونا را آن طور که باید جدی نگرفته اند و بدون اندیشیدن تمهیدات کنترلی متناسب با ابعاد موضوع، فعالیت های روزانه و کسب و کارهای خود را پی گرفته اند. در این بین دست کم 11 شهر جهان را که رویه ای متفاوت از دو دسته دیگر در پیش گرفته اند را می توان به عنوان دسته سوم در تقسیم بندی شهرهای کرونازده معرفی کرد. این 11 شهر شامل 9 پایتخت، یک شهر عظیم و یک شهر شناخته شده به عنوان پایتخت بین المللی است. پاریس، لندن، کوالالامپور، پکن، سئول، استکهلم، مادرید، مسکو و سنگاپور پایتخت های جهانی با تاکتیک های موثر برای مقابله با کرونا هستند و به این فهرست نیویورک، محل استقرار سازمان ملل متحد و ونکوور به عنوان یکی از ابرشهرهای پیشرفته جهان افزوده می گردد.

در گروه سوم شهری، ویروس مرگبار کرونا به عنوان عضو جدید ساکن در شهر پذیرفته شده است. مقصود از این پذیرش، زندگی سازگار با این ویروس در شهرهای مذکور است که با الگوهای ویژه خدمات رسانی محقق شده است. در عین حال این شهرها با توجه به بحث کشنده بودن بیماری کرونا، ویروس کووید- 19 را به عنوان یک دشمن جدی برای شهروندان به رسمیت شناخته اند و نسبت به آن ترس و حساسیت ویژه وجود دارد که منجر به ارائه تاکتیک های مواجهه با این ویروس برای کاهش آسیب آن شده است. به این ترتیب در عین جدی دریافت موضوع کرونا و بی تفاوت نبودن نسبت به آن، خدمات و زندگی در این شهرها فلج نشده است.

مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهرداری تهران یک گزارش سیاستی و مدیریتی با تمرکز بر بازخوانی بعضی تجربیات این شهرها منتشر نموده است که آنالیز جهانی اقتصاد از محتوای این گزارش نشان می دهد شکل ارائه شش خدمت به شهروندان با شیوع کرونا به چه شکل تغییر نموده که زمینه ساز پیروز تر عمل کردن شهرداران این شهرها در برابر کرونا، نسبت به سایر شهرهای جهان بوده است. مرور تجربیات این شهرها در رویارویی با کرونا می تواند دست کم برای آن دسته از شهرهایی که ترسیده یا فلج شده اند و امکان سرویس دهی مطلوب به شهروندان را از دست داده اند، مفید باشد.

به طور کلی در شهرهای پیروز در امر مقابله با کرونا، در شش حوزه حیاتی ترافیک و شبکه حمل و نقل عمومی، خریدهای روزمره و ضروری شهروندان، دفع پسماندهای خانگی، فعالیت صنوف و کسب و کارها در شهر، احتیاج عمومی به حضور در فضاهای باز و تفرجی شهر و نیز مدیریت و کنترل زنجیره انتقال کرونا، الگوهای جدیدی برای خدمت رسانی به شهروندان طراحی و اجرا شده است. آنها در طراحی این تاکتیک ها دو واقعیت کلیدی را پذیرفته اند؛ نخست اینکه کرونا را به عنوان یک بحران و مخاطره تشخیص داده اند و با این درک مبنایی نسبت به این ویروس، برنامه های خود را تدارک دیده اند. این درست بر خلاف آن چیزی است که در تهران و بسیاری دیگر از پایتخت های شهرهای عظیم کشور شاهد آن هستیم. در اغلب شهرهای عظیم کشور زمانی که از مدیریت بحران سخن به میان می آید، تمهیدات و برنامه های پیش بینی شده صرفا ناظر بر شرایط وقوع حوادث غیرمترقبه است. این در حالی است که در ابرشهرهای پیروز جهان ویروس ها و بیماری های فراگیر در زمره مخاطرات اولویت دار دسته بندی شده اند. واقعیت دوم این است که مدیریت و ابتکار عمل شهرداران پیروز جهان بر خلاف آنچه در دیگر شهرها حاکم است، مبتنی بر موقتی بودن شیوع این ویروس چیده نشده است. در اغلب شهرهای جهان اصل و مبنا را بر اینکه به زودی قرار است از شر کرونا خلاص شوند، قرار داده اند اما در ابرشهرهای پیروز این عنصر را به عنوان یک عضو جدید شهر که تا مدت نامعلومی شهروندان را در معرض مخاطره قرار داده است، به رسمیت می شناسند و با تکیه بر این واقعیت تاکتیک های خدمت رسانی مستمر و پایدار را در شرایط بحرانی فعلی طراحی نموده اند. بر این اساس در 11 شهر مذکور اکنون تقریبا فعالیت های شهری جریان دارد.

در حوزه ترافیک و حمل و نقل شهری نکته مهم این است که هیچ کدام از شهرهای عظیم جهان ارائه خدمات حمل و نقل عمومی را متوقف ننموده اند. حتی شهرهای سئول، پکن و مسکو صرفا به اجرای فوق العاده برنامه ضدعفونی ناوگان یا کنترل مسافران در ایستگاه ها بسنده نموده اند. در واقع در شرایط افزایش میزان شیوع، با کاهش میزان سرویس دهی حمل و نقل عمومی کوشش شده که زندگی شهروندان مختل نگردد و در عین حال شرایط مناسب برای تردد عادی شهروندان فراهم نباشد تا تشویق به در خانه ماندن شوند. تنها در دو شهر کوچک در چین که شرایط بسیار بحرانی شیوع در آنها حاکم شده بود، ممنوعیت تمام ترددها اعمال می شد که به این ترتیب تعطیلی کامل ناوگان حمل و نقل عمومی نیز عملیاتی شد. در 9 پایتخت جهان و دو ابرشهر پیشرفته پیروز در مقابله با کرونا نیز دو رویکرد در حوزه حمل و نقل عمومی اتخاذ شد؛ رویکرد نخست حفظ خدمت رسانی با حداکثر ظرفیت در راستای بهبود سطح سرویس و کاهش تماس مسافران و رویکرد دوم که به صورت موازی به کار بسته شد، محدودسازی خدمت رسانی متناسب با کاهش تقاضای سفر به وسیله افزایش سرفاصله اعزام ناوگان بوده است.

از دیگر تاکتیک های برنامه ریزی حمل و نقل که در شرایط کرونازده در این 11 شهر به کار گرفته شد، ایجاد سرویس های ویژه برای بعضی از نقاط شهری بود. مقصود از سرویس های ویژه این است که بخشی از ناوگان اتوبوسرانی و قطارهای مترو از مسیرهایی که تقاضای کمتری دارد به مسیرهای پرتقاضا منتقل گردد و به نوعی سرویس دهی ناوگان محدود حمل و نقلی به شکل هوشمند به یاری جابه جایی مسافران بیشتر با ازدحام کمتر بیاید. مقصود از مسیرهای پرتردد عموما مسیرهای بین مناطق پرتراکم مسکونی تا مرکز شهر و مراکز شغلی و تحصیلی است.

در موضوع پشتیبانی از انجام خریدهای روزمره و احتیاجهای جاری شهروندان که باید به شکل روزانه یا هفتگی به آنها پاسخ داده گردد و مواردی مثل خرید اقلام خوراکی را شامل می گردد، شهرداران پیروز هفت اقدام را در دستور کار قرار دادند. پیش از هر چیز سیاست تشویق به خرید آنلاین در پیش گرفته شد تا از آمد و شدهای غیرضروری پیشگیری گردد. افزون بر این موضوع رزرو زمان مراجعه به فروشگاه در فروشگاه های معتبر و عظیم رواج بیش از پیش یافته است، به این ترتیب که متقاضی خرید در زمان مشخصی که از پیش مشخص می نماید با حداقل حضور سایر مشتریان می تواند مراجعه نموده و خرید خود را انجام دهد. همچنین افرادی که دارای نقص ایمنی هستند مانند افراد مبتلا به سرطان یا افرادی که داروهای خاصی مصرف می نمایند، می توانند از سرویس خرید توسط دیگران بهره جویند. افزایش ساعت کار فروشگاه ها به منظور یاری به فاصله گذاری اجتماعی و نیز پرهیز از حضور والدین با بچه ها خردسال در فروشگاه ها با توجه به اینکه بچه ها معمولا به لمس سطوح تمایل دارند و می توانند ناقل ویروس شوند، از دیگر موضوعاتی است که در این زمینه یاری نماینده بوده است. همچنین موضوع استفاده از سیستم های پرداخت نرم افزاری بیش از هر زمان دیگری رواج یافته تا از حداقل تماس دست با سطوح آلوده و حتی کارت های بانکی نیز پیشگیری گردد. در عمده فروشگاه ها تونل ضد عفونی در ورودی در نظر گرفته شده که به قطع زنجیره انتقال کرونا در این اماکن تا حدودی یاری می نماید. این اقدامات نه فقط در فروشگاه های عرضه نماینده اقلام خوراکی و مواد پروتئینی، بلکه در مراکز عرضه میوه و تره بار نیز به کار گرفته شده است.

شهرداران شهرهای پیروز جهان الگوهای ویژه ای نیز در امر مدیریت پسماند به کار گرفته اند، چراکه بر خلاف سهل انگاری بعضی دیگر از شهرهای جهان، پسماند را به عنوان یکی از عناصر مهم در زنجیره انتقال کرونا قلمداد می نمایند. آنچه مسلم است مقادیر زباله های جامد شهری که توسط خانوارها فراوری می گردد به طور قابل توجهی افزایش و ضایعاتی که توسط فراورینمایندگان و کسب و کارها فراوری می شد، کاهش یافته است. در آلمان از شهروندان درخواست شده از سرریز مخازن زباله ها خودداری نمایند. همچنین در این کشور جلوگیری از فراوری زباله و جداسازی مناسب زباله در شرایط پاندمی کرونا از اهمیت مضاعفی برخوردار است. استثناها فقط برای خانوارهایی است که افراد آلوده یا موارد مشکوک در آنها در قرنطینه زندگی می نمایند. در بعضی شهرهای پیروز موضوع استفاده از کیسه دوم برای انتقال زباله به سطل بسیار جدی گرفته شده است. افزون بر این خانوارها موظف شده اند زباله فراوریی خود را پس از 72 ساعت به بیرون از خانه و سطل های عمومی منتقل نمایند. در انگلیس زباله های پزشکی و زباله افرادی که مشکوک به بیماری یا در قرنطینه هستند، در کیسه های نارنجی بسته بندی و به عنوان زباله های بالینی عفونی جمع آوری می گردد. در امر ساماندهی صنایع و مشاغل شهرهایی همچون ونکوور و سیدنی چون از دولت محلی تمام عیار با اختیارات کامل برخوردار هستند، عملکرد بسیار پیروزی داشته اند و توانسته اند با اختیارات خود نسبت به مدیریت بهینه کسب و کارها اقدام نمایند. در این شهرها قوانین اضطراری شهر اجرا شده است که طی آن ساعت کار صنوف و کسب و کارها با تغییراتی همراه بوده است.

هر چند در بسیاری از شهرهای دیگر نیز دولت مرکزی دست به چنین اقدامی در زمینه تغییر ساعت کار و اعمال دورکاری زده است، اما تفاوت دولت محلی و مرکزی در نتیجه این تصمیمات قابل توجه است. دولت های محلی ارتباط نزدیک تر با شهروندان و صاحبان کسب و کارهای محلی شهر دارند و به خوبی می توانند تشخیص دهند که کدام گروه از مشاغل احتیاجمند محدودیت و کدام یک احتیاجمند ممنوعیت فعالیت هستند. همچنین مشاغل ضروری را که تعطیل پذیر نیستند در ابعاد محلی به خوبی می شناسند و علاوه بر این به شرایط ترافیک شغلی شهر آگاهی بیشتری دارند؛ در نتیجه تصمیمات هوشمندتری اتخاذ می نمایند.

به گزارش جهانی اقتصاد، در موضوع احتیاج شهروندان به حضور در فضاهای باز شهری و اماکن تفرجی، بحث ممنوعیت حضور در بوستان ها ابتدا به شکل جدی در این شهرها اجرا شد اما اکنون موضوع استفاده مشروط از فضاهای عمومی مدتی است کلید خورده است. در این شهرها عموما اجازه استفاده از فضاهای باز بوستان ها داده شده اما با تجمع بیش از دو نفر برخورد جدی می گردد و جرایم سنگینی برای شهروندانی که از این اصول تخطی نمایند، در نظر گرفته شده است. رعایت فاصله اجتماعی در این اماکن، همراهی شهروندان را می طلبد اما در عین حال یک واقعیت در خصوص برنامه ریزی های شهری و اصول شهرسازی را نیز بار دیگر گوشزد نموده است و آن، ضرورت توسعه فضاهای باز شهری است.

درس مهمی که از شیوع کرونا می توان گرفت، تمرکز بر رویارویی با این بحران و تغییر سیاست ها و اقدامات بر این اساس در عین توجه به دیگر بحران ها و مشکلاتی است که ممکن است شهرها در آینده با آن روبه رو شوند. برطرف نابرابری فضایی در سطح محله های مختلف شهرها از موارد مهمی است که باید در سیاست گذاری های آینده مدنظر قرار گیرد تا کیفیت زندگی شهروندان در شرایط بروز بحران هایی همچون شیوع کرونا، تنزل کمتری پیدا کند.

بعضی از سیاست های یاری نماینده در این زمینه شامل ارتقای محله محوری و خودبسندگی محله ها، افزایش فضاهای باز شهری، پیاده مدار کردن شهر و نیز پهنه بندی های چند عملکردی به منظور کاهش فاصله سکونت با سایر فعالیت ها خواهد بود که باید بیش از پیش مبنای توسعه شهرها قرار گیرد. در موضوع مدیریت زنجیره انتقال کرونا نیز، چین، سنگاپور و کانادا مدیریت ابتلا را با اعمال مدیریت مستقیم دنبال نموده اند و تاکتیک هایی همچون مدیریت یکپارچه و مستقیم شبکه بیمارستانی را در دستور کار قرار دادند. شهرداری لندن برای قرنطینه سازی افراد بی سرپناه، اتاق ها و اقامتگاه های امنی را به همراه خدمات بهداشتی و فرآورده های غذایی و همچنین مراقبت های دائمی پزشکی فراهم نموده اند.

مقامات شهر کن فرانسه نیز اذعان کردند که جشنواره سالانه فیلم های خود را به دلیل شیوع ویروس کرونا به تعویق انداخته و فضای غرفه های این جشنواره را برای اسکان بی خانمان ها اختصاص داده اند. دولت فرانسه نیز از افتتاح 88 مرکز قرنطینه برای پذیرایی از بی خانمان های شهر پاریس خبر داده است. به این ترتیب دولت های محلی نقش زیادی در اسکان بی خانمان ها و نیز ارائه خدمات پزشکی و سلامت با برپایی نقاهتگاه های موقت ایفا نموده اند.

آنالیز ها نشان می دهد در شهرهایی که میانگین سالانه غلظت آلودگی هوا بالاست، قرار دریافت طولانی مدت شهروندان در معرض آلودگی هوا باعث ایجاد بسیاری از بیماری های زمینه ای شده و درنتیجه بیماری های تنفسی همچون کرونا را خطرناک تر نموده و تعداد مرگ و میر نسبت به جمعیت را افزایش داده است.

البته گزارش های منتشر شده نشان می دهد که به طور ناگهانی کیفیت هوا در شهرهای جهان در پی شیوع بیماری کرونا بهبود یافته است. در اصل کاهش ترافیک و فعالیت تجاری و صنعتی به دلیل شیوع بیماری همه گیر باعث کاهش موقت آلودگی هوا شده است. اگرچه ممکن است کیفیت هوا در مناطق مختلف جهان به صورت پراکنده به طور موقت بهبود یافته باشد، اثرات آلودگی هوا در بلند مدت قطعا در کوتاه مدت از بین نخواهد رفت.

به نظر می رسد آنچه پیروزیت 11 شهر جهان در برابر کرونا را رقم زده، بیش از هر چیز به استقرار دولت های محلی در این شهرها و داشتن اختیار عمل کافی برای اتخاذ فوری تمهیدات ضروری وابسته است؛ موضوعی که در تهران وجود ندارد و در تصمیمات مختلف، دیدگاه دستگاه های متعدد دخیل است که علاوه بر کاهش سرعت در تصمیم گیری، موجب کاهش اثرگذاری بعضی تصمیمات نیز می گردد.