توصیه هایی برای درمان استرس پس از سانحه - اکسپرس بلاگ

دکتر علیرضا شریفی یزدی در گفت وگو با خبرنگاران، با بیان اینکه اختلال استرس پس از سانحه یا ptsd، نوعی اختلال سلامت روان است که معمولا بعد از یک حادثه آسیب زا آغاز می شود، اظهار کرد: اختلال استرس پس از سانحه می تواند از یک تهدید امنیتی تا آسیب ناشی از سیل و زلزله و یا هر رخداد طبیعی و غیر طبیعی نظیر جنگ و مرگ و بیماری سنگین خود را نشان دهد.

این روانشناس اجتماعی ادامه داد: تمام احساس ناخوشایند که بیماران مبتلا به این استرس تجربه می کنند از احساس عدم امنیت ناشی می شود. بشر دو نیاز بسیار اساسی دارد که نخست نیاز به خوراک و پوشاک و مسکن و دیگری نیاز به امنیت است. بنابراین استرس پس از سانحه در حقیقت احساس عدم امنیت و نوعی نا امنی و ترس است که فرد تجربه می کند.

به گفته شریفی یزدی، اختلال استرس پس از سانحه می تواند فعالیت های طبیعی و توانایی عملکرد فردی را دچار اختلال کند؛ به طوری که برخی کلمات، صداها و شرایط می توانند تروما را به فرد یادآوری کند.

وی در ادامه به بیان علائم و نشانه های این اختلال پرداخت و گفت: خاطرات ناخوشایند اذیت کننده، تجربه کابوس های مکرر در خواب، پریشانی روانی و جسمی، عدم تمرکز، احساس گناه، خودسرزنشی، کاهش انگیزه و شوق و اشتیاق و علاقه به کارهایی که قبل تر به آنها علاقمند بودیم؛ از جمله علائم این اختلال هستند.

این روانشناس اجتماعی با بیان اینکه معمولا افرادی که دچار اختلال استرس پس از سانحه هستند نوعی افسردگی و به همان نسبت هم میزانی از اضطراب را با خود حمل می کنند، خاطر نشان کرد: این افراد از لحاظ فیزیولوژیک تپش قلب، تعریق زیاد، سبکی سر و سرگیجه و گاهی حالت غش را تجربه می کنند. یکی از مهم ترین علائم اختلال استرس پس از سانحه، این است که فرد احساس می کند بارها و بارها آن رویداد نامناسب برایش تکرار و مرور می شود.

شریفی یزدی حضور و افزایش افکار منفی را از دیگر نشانه های این اختلال دانست و یادآور شد که افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه در پاسخ به محرک های محیطی به صورت اغراق آمیز برخورد می کنند.

به گفته وی، مطالعات نشان می دهند که معمولا خانم ها به دلیل حساسیت و آسیب پذیری بالا و درگیری بیشتر احساساتشان؛ بیشتر از آقایان درگیر اختلال استرس پس از سانحه می شوند.

این روانشناس اجتماعی با بیان اینکه بسکمک از افراد برای درمان اختلال پس از سانحه از متخصص استفاده نمی کنند ، یادآور شد: معمولا در باقی اختلالات میزان رجوع خانمها به متخصص بیشتر از مردها است اما درباره اختلال استرس پس از سانحه، گاهی بین سه تا پنج سال طول می کشد تا خانم ها برای درمان به متخصص مراجعه کنند درحالی که مردان پس از یک سال برای درمان مراجعه می کنند و این تاخیر خانم ها برای درمان منجر به لطمه بیشتر آنها نسبت به آقایان می شود.

شریفی یزدی معتقد است که مبتلایان به این اختلال، حداقل باید یک ماه گرفتار یکی از علائم و ویژگی های مذکور باشند. همچنین میزان علائم تجربه شده هم مهم است؛ به این معنا که میزان علائم مذکور باید در حدی باشد که در فعالیت های روزانه فرد نظیر اشتغال، ورزش، مهمانی، دیدار دوستان و ... احساس شود.

وی داشتن یک منظومه عاطفی و احساس حمایت از سوی افراد مهم و درجه یک و دو زندگی نظیر والدین و خانواده و دوستان صمیمی مهم ترین گام برای درمان اختلال استرس پس از سانحه دانست و شرح داد: اگر اطرافیان و نزدیکان افراد مبتلا به این استرس به نام یک همراه و همدل و همدم با آنها همراهی و اعتماد آنها را به خود جلب و از این اعتماد استفاده درست کنند تاثیر زیادی بر سرعت و عمق فرایند بهبودی فرد بیمار خواهند داشت.

این روانشناس اجتماعی به اهمیت فعالیت بدنی، ورزش و در نتیجه افزایش اعتماد به نفس و روحیه نشاط و شادی هم اشاره و این را هم گفت که فعالیت بدنی و ورزشی به شدت در کاهش اختلال استرس پس از سانحه نقش آفرین است.

شریفی یزدی درباره دیگر راه های درمان این اختلال گفت: استفاده از رهیافت های مختلف روانشناختی روان درمانی برای مبارزه با این استرس نظیر درمان مبتنی بر شناخت و رفتار از دیگر راه های درمان است. در این نوع درمان معمولا تلاش می کنیم الگوهای تفکر منفی و غلط را در فرد بیمار تعدیل و در مرحله دوم تغییر دهیم. اینگونه فرد حس بهتری داشته و با روحیه مناسب تری با افکار منفی و از پیش معین شده مبارزه مثبت و مناسبی خواهد داشت.

وی شرح داد: در این شرایط وقتی بیمار از موضوع خاصی می ترسد باید کمک کنیم فضای امنی را تجربه کند و با چالشهایی که برایش ایجاد شده روبرو شود و مبارزه کند. اینگونه در نهایت کاهش قابل توجهی در علائم بیماری فرد خواهیم دید. افراد اطراف بیمار مثل نزدیکان و دوستان و آشنایان و حتی درمانگر با حفط آرامش و محیط امن می توانند در برگرداندن امنیت به روح و روان این فرد بیمار نقش آفرین باشند.

این روانشناس اجتماعی در انتها تاکید کرد: متناسب با شدت بیماری اگر پس از مدتی علائم بیماری کاهش پیدا نکرد حتما باید مداخله موثرتر و حرفه ای تری انجام شود. اگرچه بسکمک از ptsd ها (اختلال استرس پس از سانحه) به مرور زمان اثرشان کاهش پیدا می کند اما ممکن است بخشی از این استرس در وجود فرد باقی بماند و از این رو مداخله حرفه ای موثر است.